Daha önceki yazılarımızda göz yaralanmaları konusunu ele almış: Reaktif bir koruma yaklaşımı olarak göz duşlarını anlatmış ve OHSA tarafından belirlenmiş gözler için risk oluşturan tehlike nedenlerini darbe, yüksek sıcaklık, tozlar, kimyasallar ve optik radyasyon olarak sınıflandırmıştık. Bu doğrultuda göz ve yüz koruma aşağıdaki şekilde özetlenebilir;
- Darbelere karşı koruma
- Likit sıçramalara, gaz, toz, erimiş metal veya yüksek sıcaklığa karşı koruma
- UV ışınları, iyonize edici radyasyon ve elektrik arklarına karşı koruma
- Laser ışınlarına karşı koruma
- Bilgisayar ortamında (ekranlı araçlar) koruma
Göz koruma ekipmanları yukarıda bahsi geçen tehlikeler ve yaratacağı riskler doğrultusunda sınıflandırılmış olup, doğru işte doğru koruma ekipmanının kullanımı büyük önem taşımaktadır. Sitemiz forumunda yeni çıkacak taslak çalışmasının da bulunduğu mevcut "Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik" içeriğinde ise göz ve yüz koruyucular şu şekilde sınıflandırılmıştır:
- Gözlükler
- Kapalı gözlük (dalgıç tipi gözlük)
- X-ışını gözlüğü, lazer ışını gözlüğü, ultra-viyole, infrared, görünür radyasyon gözlükleri
- Yüz sperleri
- Ark kaynağı maskeleri ve baretleri (elle tutulan maskeler, başa veya koruyucu başlıklara bağlanabilen maskeler)
Burada altı çizilmesi gereken bir konu ise görme, işitme ve solunum organlarımızın yüz bölgesinde bulunması itibariyle çok çeşitli karma koruyucu ekipmanların varlığıdır. Bu ekipmanlar sayesinde örneğin, yüz ve göz koruma ile solunum korumanın aynı anda sağlandığı maskeler gibi çeşitli karma koruyucu donanımları daha detaylı incelenmek üzere bir başka yazımıza bırakıp, ağırlıklı olarak göz koruma konusunu detaylı incelemeye çalışacağız.
Gözlük Seçim Kriterleri ve KKD Üzerindeki İşaretlemeler
Tüm göz koruma donanımı üreticileri lens ve çerçevelerinin standartlara uygunluğu konusunda bağımsız kuruluşlara test ettirmeli ve CE işareti ve üretici logolarını ürün üzerine işaretlemelidir. Burada CE işareti, ürünün kullanıcı sağlık ve güvenliği ve çevre sağlığı açısından Avrupa Standartları gerekliliklerini karşıladığını ifade eder. Şimdi, gözlük üzerindeki rakam ve işaretler neyi ifade eder sorusuna yanıt arayalım.Böylece çalışma ortamımızda bulunan tehlikelere karşı en uygun göz korumayı sağlayabiliriz.
Çerçeve Üzerindeki İşaretlemeler
Gözlük çerçeveleri çoğunlukla iç kısmında ya da her iki yanında bazı harf ve rakamlar içerir. Tüm iş güvenlik gözlüğü çerçeveleri EN166 standartlarında olmalıdır. Bu işaretleri içermeyen gözlüklerin kullanılmaması daha yerinde olacaktır. Şimdi çerçeve üzerindeki bu rakam ve harflerin test sonuçlarına göre hangi seviyeleri ifade ettiğine göz atalım.
Çerçevenin şekli ve tasarımına ilişkin işaretlemeler
3 ? sıvı damlama ve sıçramalarına karşı koruma sağlar. Çoklukla gözlerin etrafının çepeçevre kapalı olduğu tipte gözlüklerde bulunur.
4 ? iri toz taneciklerine (5 mikron ve üzeri) karşı koruma sağlar.
5 ? ince toz taneciklerine (5 mikron ve altı) karşı koruma sağlar.
Çerçevenin dayanıklılığına ilişkin işaretlemeler
S ? 12 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
F ? 45 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
B ? 120 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
A ? 190 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
T ? yüksek sıcaklıklardaki darbelere karşı dayanıklı.
Lens Üzerindeki İşaretlemeler
Çerçevelerin aksine lensler EN166, EN169, EN170 ve EN172 gibi daha fazla sayıda güvenlik standartlarını sağlayabilirler. Çeşitli sebeplerden dolayı üreticiler tüm bu standartları lens üzerine basmak zorunda olmayıp, sadece sağladıkları standartların seviyelerini işaretleyebilirler. Fakat burada da solar veya UV radyasyonuna karşı koruma derecesi, optik kalitesi ve mekanik dayanımının yanısıra üreticinin logo ve CE işareti zorunludur.
Radyasyona karşı koruma işaretlemeleri
2 ? UV koruması (EN170). 2 rakamı filtrenin renk tanımasını etkileyebileceğini ifade eder.
2C veya 3 ? UV koruması (EN170). 2C (eskiden 3) bulunması halinde filtrenin düzgün renk tanımı yapılabilmesine imkan tanıdığı garantilenir.
4 ? IR (Kızılötesi) koruması (EN171). Örneğin sıcaklıktan koruma.
5 ? Solar koruma (EN172). %100 UV güneş parlama koruması var fakat IR (kızılötesi) koruma yok.
6 ? Solar koruma (EN172). %100 UV güneş parlama koruması ve IR (kızılötesi) koruma sağlar.
Lens karartma filtresi (ışık geçirgenliği) işaretlemeleri
1.2 ? Yüzde 74,4 oranından fazla ışık geçirgenliği sağlar. (%100'den az)
1.7 ? Yüzde 43,2 oranından fazla fakat 58,1 oranından az ışık geçirgenliği sağlar.
2.5 ? Yüzde 17,8 oranından fazla fakat 29,1 oranından az ışık geçirgenliği sağlar.
3.1 ? Yüzde 8,0 oranından fazla fakat 17,8 oranından az ışık geçirgenliği sağlar.
Optik kaliteyi ifade eden işaretlemeler
1 ? Sınıf 1 yüksek optik kalite. Sürekli kullanıma uygun, ışık kırma gücü ± 0.06 diyoptri.
2 ? Sınıf 2 orta optik kalite. Nadiren kullanıma uygun, ışık kırma gücü ± 0.12 diyoptri.
3 ? Sınıf 3 düşük optik kalite. İstisnai durumlarda kullanıma uygun, ışık kırma gücü ± 0.25 diyoptri.
Lensin dayanıklılığına ilişkin işaretlemeler
F ? 45 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
B ? 120 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
A ? 190 mt/s hızla hareket eden küçük nesnelerin oluşturacağı darbelere dayanıklı.
T ? yüksek sıcaklıklardaki darbelere karşı dayanıklı.
Yukarıdaki örneğe bakacak olursak, 5 rakamı ile EN172 solar standartlarının sağlandığını fakat kızılötesi ışınlara karşı korumayı garanti etmediğini görüyoruz. Bu arada hemen ardından gelen 2.5 ile ışık geçirgenliğinin oldukça düşük seviyede olduğunu anlıyoruz. Taç işareti ise üretici firmanın resmi güvenlik mührü ve onaylı iş güvenliği üreticisi olduğunu ifade ediyor. Sonrasında takip edenler EN166 optik kalite ve dayanıklılık işaretleri olup, 1 ile yüksek optik kaliteyi garantilerken, F ve T harfleri ile 45 mt/s'den düşük hızlarla hareket eden küçük nesnelere karşı yüksek sıcaklıklarda dahi koruma garantisi veriyor. Bu arada üreticilerin çoklukla lens ve çerçeve mekanik dayanıklılıklarını aynı seviyede sağlamaya çalıştığını hatırlatalım. Bunun sebebi ise onaylayan kuruluşların iş gözlüğünün bir bütün olarak değerlendirmesini ikisi arasında en düşük olan dereceye göre yapıyor oluşu.
Yukarıda özetlemeye çalıştığım detayların iş gözlüğü seçiminde faydalı olmasını umut ederken, ekteki dosyada yapılan işe göre kullanımı tavsiye edilen göz koruma donanımı ve kaynak gözlük cam karatma derecelerini içeren tabloların bulunduğunu hatırlatmak istiyorum.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder